Karbon Çelikleri

Karbon çelikleri, az miktarda mangan, silisyum, kükürt ve fosfor içeren ve çelik üretim süreçlerinden gelen elementlerle zenginleştirilmiş demir-karbon alaşımlarıdır. Kullanım alanları genellikle yapı ve imalat sektörü olduğundan, imalat çelikleri olarak da bilinirler.

Karbon çeliklerinin mekanik ve fiziksel özellikleri, içerdikleri karbon miktarına doğrudan bağlıdır. Karbon oranı arttıkça çeliğin sertliği, akma ve çekme dayanımı yükselir, ancak buna karşılık süneklik (% uzama ve % kesit daralması) ve darbe dayanımı azalır. Yüksek karbon içeriği, çeliğin plastik şekil alma kabiliyetini düşürse de, martenzitik dönüşümde önemli rol oynayarak su verilerek sertleştirilmesini sağlar.

Ancak karbon miktarındaki artış çeliğin su alma kabiliyetini artırırken, kaynak kabiliyetini azaltır. Bu nedenle karbon çelikleri, düşük, orta ve yüksek karbonlu çelikler olmak üzere üç ana gruba ayrılır.

Düşük karbonlu çelikler (%0,20’ye kadar karbon içeren çelikler)

Düşük karbonlu çelikler, yumuşak çelikler olarak da bilinir ve dünya çelik üretiminin büyük bir bölümünü oluşturur. Özellikle inşaat sektörü ve temel yapı malzemeleri olarak yaygın kullanılır.

Özellikleri:

• düşük karbon içerikleri nedeniyle kütlesel olarak yeterince sertleştirilemezler
• sementasyon, nitrasyon gibi yüzey sertleştirme işlemleriyle sertlik artırılabilir
• yüksek işlenebilirlik ve kaynaklanabilirlik sağlarlar

Kullanım alanları:

• yapı ve inşaat sektöründe çelik çubuk ve profiller
• cıvata, somun ve çeşitli makine parçaları üretimi
• yüzey sertleştirme işlemleriyle dayanıklılığı artırılan parçalar

Orta karbonlu çelikler (%0,20 – %0,60 karbon içeren çelikler)

Orta karbonlu çelikler, orta derecede mekanik özelliklere sahiptir ve özellikle makine imalat sektöründe yaygın olarak kullanılır. Bu çelikler ısıl işlemle yeterli derecede sertleştirilebilir, ancak düşük karbonlu çeliklere kıyasla şekil alma ve işlenme kabiliyetleri daha düşüktür.

Kaynak kabiliyetleri düşük olduğundan, özellikle alaşım elementi içeren türlerinin kaynak işlemlerinde özel itina gösterilmesi gerekir.

Özellikleri:

• orta derecede mukavemet ve süneklik
• ısıl işlemle sertleştirilmeye uygundur
• kaynak işlemlerinde dikkat edilmesi gerekir

Kullanım alanları:

• makine parçaları (cıvata, somun, dişli çark, transmisyon mili, frezeli mil)
• dingil, gemi şaftı, uskur mili, ray, yük kancası, manivela kolu
• kazma, kürek ve çeşitli araç gereçlerin üretimi

Yüksek karbonlu çelikler (%0,60 ve üzeri karbon içeren çelikler)

Yüksek karbonlu çelikler, yüksek mukavemetli, ancak düşük süneklik gösteren çeliklerdir. Isıl işlemlerle sertleştirildiklerinde aşınmaya karşı son derece dayanıklı hale gelirler ve bu nedenle kesici takımlar ve takım çelikleri gibi uygulamalarda tercih edilirler.

Özellikleri:

• yüksek mukavemet ve sertlik
• düşük süneklik ve işlenebilirlik
• yüksek aşınma direnci
• özel tekniklerle kaynaklanabilir

Kullanım alanları:

• yüksek mukavemet gerektiren parçalar (mil, şaft, cıvata, somun)
• spiral ve yaprak yaylar, makaslar, zımba, kepçe dişlisi
• greyder bıçağı, eğe, keser, testereler
• kesici ve aşınmaya dayanıklı basit takımlar

Yüksek karbonlu çeliklerin karbon içeriği, pratikte genellikle %1,2 – %1,4 arasında sınırlıdır. Bu çelikler, düşük ve orta karbonlu çeliklere kıyasla su alabilme kabiliyeti daha yüksek olduğu için martenzitik sertlik kazanımı da daha fazladır.

Karbonlu çeliklerin genel kullanım alanları ve özellikleri

Atahan Ağır Metal Çelik Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti. olarak, yüksek kalite ve dayanıklılığıyla öne çıkan karbon çeliklerini sanayinin ihtiyaçlarına uygun şekilde sunuyoruz. Yapı ve imalat sektöründen takım çeliklerine kadar geniş bir yelpazede karbon çelikleri çözümlerimizle müşterilerimize en iyi hizmeti vermeye devam ediyoruz.